Nhắc đến vải bền vững, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến những chất liệu như organic cotton, lanh hay vải tre. Tuy nhiên, ít ai biết rằng từ ngàn xưa, con người đã sử dụng một loại vải tự nhiên, bền vững – vải làm từ vỏ cây, hay còn gọi là Barkcloth. Đây được coi là một trong những loại vải đầu tiên được tạo ra bởi con người, mang trong mình sự kết hợp giữa truyền thống và bảo vệ môi trường.
Quá trình sản xuất vải Barkcloth
Barkcloth là một chất liệu có lịch sử lâu đời và tồn tại trước cả khi phương pháp dệt được phát minh, biến nó thành một trong những chất liệu cổ xưa nhất trong lịch sử nhân loại. Vải Barkcloth được tạo ra từ 100% vỏ cây Mutuba, một loại cây được đánh giá là thân thiện với hệ sinh thái.
Vào mùa ẩm ướt, lớp vỏ cây dày sẽ được tách ra khỏi thân cây và trải qua một quá trình chế biến phức tạp, gồm các bước như nạo lớp vỏ mỏng bên ngoài, luộc tấm vải, đập dập và đem phơi khô. Sản phẩm cuối cùng là một tấm vải mềm mại nhưng vẫn giữ được độ dẻo dai, bền bỉ.
Video cách tạo nên Barkcloth cho các bạn dễ hình dung:
Quá trình chế tác tinh xảo
Chất lượng của vải Barkcloth phụ thuộc rất nhiều vào sự khéo léo của những người thợ lành nghề cùng các bí quyết cổ xưa truyền lại. Từ kỹ thuật tách vỏ cây cho đến việc tìm kiếm “nhịp đập” tốt nhất để tạo ra vải, mọi chi tiết đều được thực hiện tỉ mỉ. Sự kết hợp hoàn hảo giữa thời gian, mưa và ánh nắng là yếu tố quyết định để tạo ra một tấm vải đẹp, mang trong mình giá trị văn hóa sâu sắc. Chính vì vậy, phương pháp sản xuất Barkcloth ngày nay được coi là một trong những kỹ thuật độc đáo, xứng đáng được bảo tồn trong thời đại công nghiệp hiện đại.
Barkcloth: Không chỉ là vải mặc
Bên cạnh việc được sử dụng trong các trang phục thường ngày, Barkcloth còn được làm thành các sản phẩm khác như mũ, nón và túi xách với tính thẩm mỹ cao. Không kém cạnh các loại túi xách hiện đại, những chiếc túi làm từ vải Barkcloth cũng được yêu thích nhờ vào vẻ đẹp và tính độc đáo của chúng.
Ngoài tính ứng dụng trong đời sống, Barkcloth còn là một biểu tượng văn hóa quan trọng của vương quốc Uganda. Nó thường xuất hiện trong các sự kiện lễ hội, cúng tế, và là dấu hiệu phân biệt giai cấp xã hội. Người dân thường mặc vải Barkcloth truyền thống, trong khi đó, Barkcloth nhuộm trắng được sử dụng cho các vị vua và những người cao quý trong xã hội.
Trang phục làm từ Barkcloth, Photo credit Matt Golden
Photo credit: Jose Hendo
Một ứng dụng khác của Barkcloth
Di sản văn hóa được công nhận
Với những giá trị văn hóa và lịch sử đặc biệt, Barkcloth đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể vào năm 2005. Đây là minh chứng cho sự tồn tại và phát triển của một loại vải bền vững, từ xa xưa cho đến ngày nay.
Với việc kết hợp sự khéo léo trong chế tác và tính bền vững, Barkcloth không chỉ là một chất liệu vải đặc biệt mà còn là một phần quan trọng trong hành trình bảo vệ và gìn giữ những giá trị văn hóa lâu đời.